Ek gıdalara hangi ayda başlamalı?
Bebeklere ek gıda hangi ayda başlanması gerektiği konusunda iki farklı yaklaşım var. Birçok doktor, bebeğinizi ilk 6 ay sadece anne sütüyle beslemenizi 6. aydan itibaren ek gıda vermeye başlamanızı önerecektir. İlk 6 ay bebeğiniz ihtiyacı olan her şeyi, D vitamini hariç anne sütünden alır. Sindirim sistemi henüz katı gıdayı hazmetmeye hazır değildir. Bu konuda bir diğer yaklaşım ise, 4 aylık bebeğe ek besin başlamaktan yanadır. Bu yaklaşımı benimseyen doktorlar, bebeğe daha erken katı gıda vererek sindirim sisteminin daha çabuk katı gıdaya hazır hale geldiğini, güçlendiğini düşüyorlar. Bu yaklaşıma göre böylece bebeğe ek gıda başlanması kolaylaşıyor. Bebeğinize o ilk lokmaları ne zaman vereceğinizi doktorunuzun ve sizin yaklaşımınız belirleyecektir. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesini tavsiye etmektedir. İlk 4 ayda ise anne sütü dışında herhangi bir ek besinin bebeğe verilmesi hiçbir açıdan uygun değildir.
Ek gıdalara geçişin altın kuralları
• Hangi yemeğin servis edileceğine ebeveynler/ bebeğin bakımından sorumlu olanlar karar verir.
• Yemeğin ne zaman servis edileceğine ebeveynler/ bebeğin bakımından sorumlu olanlar karar verir.
• Yemeği yiyip yemeyeceğine veya ne kadar yiyeceğine bebek karar verir.
• Unutmayın, bebeğinizi yemeye zorlamak iyi bir fikir değildir ve ileride yeme problemlerine yol açabilir.
• Yemek saatlerinde bebeğinizin yemekle ilgili kendisini iyi hissetmesine yardımcı olun.
Bebeğimin ek gıdalara hazır olup olmadığını nasıl anlarım?
Bebekte ek gıdaya geçiş zamanı belirli ay sınırı ve kurallar olsa da her çocuk için farklıdır. Bazı bebekler o ilk lokmalar için belki birazcık daha aceleci davranacak, bir kısmıysa birkaç hafta daha annesinin memesinin keyfini sürmek isteyecektir.
Birçok bebek artık ek gıdaya geçmeye hazır olduğunu belli eder. Bebeğinizin sizin yiyeceklerinize ilgi göstermesi, sizi yemek yerken izlemesi yiyeceklere uzanmaya çalışması, hatta kimi zaman ağzını oynatması en önemli işaretlerden biridir.
Süte olan ilgisinde bir azalma gözlemliyorsanız bu da ek gıdaya başlamaya hazır olduğunun bir işareti olabilir. Artan kalori ihtiyacına bağlı olarak gece uyanmaları artabilir. Ancak her artan gece uyanması kalori ihtiyacına bağlı değildir. Özellikle ilk 4 ayda daha iyi uyuyacağı varsayımıyla bebeğe anne sütü ya da formül mama dışında muhallebi dahil hiçbir yiyecek verilmemelidir.
Ek gıdaya geçmeden önce bebeğiniz destekli de olsa oturabiliyor olmalıdır. Bebeklerin yatırılarak beslenmesi boğulmaya neden olabilir ve tehlikelidir. Bebeğiniz ek gıdaya geçtiğinde yemekleri ağzında çevirebiliyor ve diliyle geriye doğru itebiliyor olmalıdır. Ağzından daha az salya akıtması yutma eyleminde daha becerikli hale geldiğinin işareti olabilir. Ancak bebeğiniz diş çıkartıyorsa katı gıdaya hazır olsa da çokça salya akıtabilir.
İlk verdiğim besinler neler olmalı?
Muhallebi
Sizin küçük bir bebekken ilk yediğiniz ek besin muhtemelen pirinç unundan yapılmış muhallebiydi. Halen bebekler yaygın olarak katı gıdayla muhallebi ile tanışıyorlar. Siz de bu yolu seçebilir ve bebeğinize muhallebi vererek bu heyecanlı yolculuğa başlayabilirsiniz. Pürüzsüz kolay yutulan yapısıyla muhallebi bebekler için kolay bir başlangıç sağlayabiliyor. Ancak uyaralım muhallebi yaparken de dikkat etmemiz gereken kurallar var.
Muhallebi yapımında inek sütü kullanımı artık tartışmalı bir konu. Yarattığı sindirim sorunları ve demir açısından zayıf bir besin olması nedeniyle doktorların büyük bir kısmı inek sütünün bir yaşına kadar bebeklere verilmesini ya da bebek yiyeceği yapımında kullanılmasını uygun görmüyor. Gurme Bebek’te bulacağınız muhallebi tarifleri bu nedenle inek sütü içermiyor. Ancak inek sütüne sınırlama getirmeyen doktorlar da var. İnek sütü kullanımını doktorunuzla konuşunuz. Bebeklerin ilk 6 aydan sonra tahıla da ihtiyacı vardır.
Gurme Bebek, besleyici değeri zayıf mısır ya da rafine pirinç unundan yapılmış muhallebi yerine, tam yulaf unundan muhallebiyi tavsiye ediyor.
Sebze Püresi/Çorbası
Muhallebiyle ek gıdaya geçiş alışkanlığı günümüzde yavaş yavaş değişiyor. Birçok çocuk doktoru ek gıdaya geçiş için artık bebeklere ilk olarak sebze püresini öneriyor. Kalorili fakat pek fazla besleyici özelliği olmayan muhallebinin yerine sebze püresini tercih edebilirsiniz. Bebeğinizin ilk sebze püresi mutlaka mevsim sebzelerinden seçilmeli. Alerji riskine karşı bir ya da iki sebze çeşidiyle başlanmalı ve üç gün bekleme kuralına uyularak içeriği yavaş yavaş zenginleştirilmeli.
Sebzeler vitamin ve mineral açısından çok zenginler ama bir o kadar da hassaslar. Sebzelerin besleyici değerlerini kaybetmemek için pişirme şekline ve saklama koşullarına özen göstermek gerekiyor. Pürenin birazcık pütürlü olmasına da özen gösterin, ufaklığı işin başında pütürlere alıştırmanızda fayda var. Ama bebeğiniz henüz bu pütürlerle başa çıkamıyorsa, daha pürüzsüz bir püreyi tercih edebilir yavaş yavaş pürenin kıvamını arttırabilirsiniz.
Yoğurt
Yoğurt ideal bir ilk ek besin olabilir. Sütün aksine yoğurdu 4/6 aydan itibaren bebeğinize rahatlıkla verebilirsiniz. Yoğurt sütten farklı olarak sindirim sorunu yaratmıyor. Zengin bir kalsiyum kaynağı olan yoğurdun faydaları saymakla bitmez. Zamane yoğurtları nedense ekşimek bilmiyor (!). Gurme Bebek bebeğinize vereceğiniz yoğurdu evde mayalamanızı öneriyor.
Meyve Püresi
Vitamin deposu meyveleri ilk ek gıda olarak bebeğiniz afiyetle yiyebilir, ama her meyveyi değil. Birinci aşama meyvelerden başlamanız gerektiğini unutmayın. Bazı meyveleri belirli aylardan önce bebeğinize vermeniz uygun değildir. Üç gün bekleme kuralı kuşkusuz burada da geçerli. Püredeki meyve çeşidini arttırmak için acele etmeyin. Meyveler de sebzeler kadar hassastır. Besin değerini koruyabilmek için püre haline getirirken cam rende tercih edin ve püre haline geldikten sonra hiçbir zaman bekletmeyin. Malum meyveler tatlı. Bu nedenle bebeğiniz meyve püresine bayılabilir! Aslında bu da katı gıdaya iyi bir başlangıç demektir. Ama unutmayın, bebeğiniz bir Gurme Bebek! Sadece karnını doyurmuyor, ek gıdayla birlikte yepyeni bir lezzetler evrenine adım atıyor. İlk yediği yiyecek muz ya da şeftali olursa, daha sonra brokoliyi kabul ettirmekte zorlanabilirsiniz. Bu nedenle daha az tatlı meyveler ya da sebzeyle başlamanız uzun vadede daha iyi olabilir.
1. Aşama Yiyecekler
1. aşama yiyecekler, bebeğinizin ek gıdaya geçiş sürecinde ona rahatlıkla püre haline getirerek güvenle verebileceğiniz tek malzemeli mamalar için kullanılan bir terim. 6. aydan itibaren minik gurmenizi bunlarla tanıştırmaya başlayabilirsiniz.
1. aşama yiyecekler yumuşak dokulu, kaygan, kolayca püre olabilen, sindirimi kolay ve alerji riski en düşük yiyeceklerdir. Bebeğinizin katı gıda ile ilgili ilk tecrübeleri tahılla, püre haline getirilmiş meyve veya sebze ile olmalıdır. Onu her seferinde tek bir besin ile tanıştırmalısınız ve 3 gün bekleme kuralını uygulamalı, yani bunu takip eden 3 gün yeni bir besinle tanıştırmamalısınız. Bu süre, minik gurmenizin verdiğiniz besine alerjisi olup olmadığını tespit etmeniz için gereklidir.
1. aşama meyveler: Elma, Avokado, Kayısı, Muz, Mango, Nektarin, Şeftali, Armut, Mor Erik
1. aşama sebzeler: Balkabağı, havuç, kabak, patates, yer elması, semizotu, ıspanak
1. aşama tahıllar: İrmik, Arpa, Yulaf, Pirinç
1. aşama etler: Ek gıdaya geçişte ilk aylardan sonra 7. ayın sonundan itibaren bebeğinizi etlerle tanıştırabilirsiniz. Özellikle demirden zengin olan kırmızı et (dana, koyun veya kuzu eti), anne sütü alan bebekler için iyi bir başlangıç. Etler minik gurmelerin sebze çorbalarının içine blendırdan geçirerek eklenebilir. Kuzu eti, hormon tutmadığı için daha sağlıklı bir alternatif olarak öneriliyor.
2. Aşama Yiyecekler
2. aşama yiyecekler birinciye göre daha kalın ve dokulu, daha lifli, bir miktar daha asidik ve protein bakımından daha zengin yiyeceklerdir. Mercimek, yabanmersini ve yumurta sarısı bunlardan bazılarıdır. 7-8 aylık olduktan sonra bebeğinizle tanıştırabileceğiniz etler ve baharatlar gibi gıdaları içerir. Eskisi gibi tek malzemeli püreler yerine etlerle sebzeleri veya farklı birçok sebzeyi ve meyveyi karıştırabilir ve püre haline getirebilirsiniz. Bebeğiniz artık çiğneme becerileri üzerinde çalışmaktadır ve dili ile itme refleksini kaybetmiştir. 2. aşama yiyeceklerde 7-8 aylıktan 1 yaşına kadar olan bebekler hedeflenmektedir. Bu yiyecekler de alerji riski düşük besinlerden seçilir. Bunun yanı sıra minik gurmenizi bazı süt ürünleri ve tahıl çeşitleri ile de tanıştırabilirsiniz.
2.Aşama Meyveler; Avokado, mango, muz, hurma, erik
2.Aşama Sebzeler; Bezelye, kereviz, Yeşil fasulye, enginar, karnabahar
2.Aşama Etler; Tavuk, hindi, balık.. Bebeğiniz için tavuk alırken güvenilir bir kaynaktan gelen köy tavuğu, organik tavuk ya da antibiyotiksiz ve GDO’suz yemlerle beslenmiş piliçleri tercih etmelisiniz. Mevsiminde olan balıkları satın almaya özen göstermelisiniz.
2.Aşama tahıllar ve baklagilller; beyaz un, tam buğday unu, mısır unu, bulgur, nohut, mercimek, kinoa
Üç gün bekleme kuralı nedir?
3 gün bekleme kuralı, bebeğe ek gıda başlanması sürecinde bebeğinizin yiyeceklere vereceği olası reaksiyonları rahatça takip edebilmeniz için çok önemli bir kural. Bu kural sayesinde bebeğiniz yeni bir yiyecekle tanıştığı zaman oluşabilecek alerjik reaksiyonları, olası yan etkileri ve hangi belirtinin hangi yiyecekten kaynaklandığını kolaylıkla anlayabilirsiniz.
Yavaş yavaş ek gıdalara başlayan minik gurmenize bir gıdayı ilk defa veriyorsanız, yeni gıdayı denediği günden 3 gün sonra farklı bir gıdayla tanıştırın. Böylelikle geçen 3 gün süre içerisinde bebeğinize verdiğiniz gıdanın etkilerini anlayabilir, bebeğinizin o gıdayı sevip sevmediğini gözlemleyebilirsiniz. Özellikle ek gıdalara geçiş evresinin başlangıcında bu kuralı uygulaman bebeğinizin sağlığı ve sizin doğru şekilde müdahale edebilmeniz açısından büyük önem taşıyor. Bu kuralı uyguladığınızda öncelikle bebeğinizi bünyesine uygun olmayan yiyeceklerden koruyabilirsiniz.
Fakat daha önemlisi bebeğinizin beslenme alışkanlığını kazandığı ve yeme becerisinin geliştiği ek gıdalara geçiş sürecinde, daha sağlıklı ve bebeğinize özel bir beslenme programı hazırlayabilirsiniz. Minik gurmenizin yiyecekleri tanıması ve tatlarını idrak edebilmesi için de yiyecekleri 3 gün arayla vermek önemli. Böylece bebeğiniz hangi gıdayı sevdiğini ve sevmediğini kolaylıkla ayırt edebilir ve beslenme becerisini kendisi geliştirebilir.
Ek gıdalara geçişte 3 gün bekleme kuralını uygulayıp, bebeğinizin hangi yiyeceğe nasıl tepki verdiğini gördükten sonra, besinleri gruplaştırmanız da oldukça kolaylaşacaktır. İlerleyen aylarda hangi gıdaları beraber hangilerini ayrı ayrı vermeniz gerektiğine bu kural sayesinde rahatlıkla karar verebilirsiniz. 3 gün bekleme kuralı bebeğinizin beslenme alışkanlığı oturana kadar dikkat edilmesi gereken bir kuraldır. Fakat bir süre sonra kuralı uygulayarak bebeğinizin hangi besinlere ne gibi reaksiyonlar gösterdiğini kolaylıkla anlayabilir hale gelirsiniz. 6 aydan 9-10. aya gelene kadar önemini koruyan kuralı bebeğiniz 9-10 aylıkken uygulamayı bırakabilirsiniz.
Eğer ailenizde alerjik yapılı bireyler varsa, bu kuralı tedbir olması açısından bebeğiniz 12 aylık olana kadar uygulayabilirsiniz. Oluşabilecek her türlü olağan dışı durumda doktorunuza danışarak hareket etmenizde de fayda var.
Alerjisi varsa ne yapmalıyım?
Aile geçmişinizde gıda alerjisi varsa, bebeğinizde de olması durumunu mutlaka göz önünde bulundurarak beslenme programını oluşturun. Bir besini vermeyi denemeden elemek sağlıklı bir yöntem değil. Eğer bebeğinizin yediği bir şeye reaksiyon gösterdiğini görürseniz aradan biraz zaman geçtikten sonra tekrar küçük bir miktar vermeyi deneyin. Yine aynı belirtiler ortaya çıkarsa o besini menünüzden elemeniz gerekir.
Unutmayın, alerji ciddi sağlık sorunları yaratabilir, doktorunuza danışmanız kuşkusuz en doğrusudur.
Bebeğim ne kadar ek gıda almalı?
Bebek için ek gıdalar ilk aşamada her ne olursa olsun birazcık akışkan olmalı. O ana kadar sadece sıvı ile beslenmiş bebeğiniz çok kıvamlı bir muhallebi ya da sebze püresi ile ne yapacağını bilemeyebilir. Yiyeceklerin kıvamını yavaş yavaş zaman içinde koyulaştırın.
İlk gün bebeğinize bir tatlı kaşığı kadar katı gıda verin. Bebekler için özel olarak yapılmış plastik/silikon bir kaşık tercih edin, ki damağı zedelenmesin. İlgisini çekti ve rahatlıkla yuttuysa en fazla bir kaşık daha verin. Eğer pek ilgisini çekmiyorsa, bırakın koklasın, ellesin, bu yeni dünyayı tanımaya çalışsın. Daha sonra her zamanki gibi bebeğinizi emzirin. Aynı süreci tercihen aynı öğünde birkaç gün boyunca devam ettirin. Alıştıkça verdiğiniz miktarı birer kaşık arttırın. Zamanla, bunun ne kadar zaman alacağı bebekten bebeğe değişecektir, bebeğinizin o öğünde yediği katı gıda miktarı artacak ve tükettiği süt miktarı azalacaktır. Sonunda da bir tam öğün katı gıda tüketir hale gelecektir. Bebek beslenme tablosu için sol menümüzdeki “Örnek Menüler”e göz atın.
Bebeğim doyuyor mu?
Bebeğinizin yediği miktar günden güne değişebilir. Dün yediği bir kase sebze çorbasını bugün bitirmeyebilir. Dolayısıyla bebeğinizi beslerken kendinize göre yeterli bir miktarı ya da zaman aralığını hedef seçmeyin. Onun verdiği sinyalleri okumaya çalışın. Yoksa mama sandalyesi zamanla bir mücadele ve savaş alanına dönüşür ve o gün için fazladan yedirdiğiniz yarım kase sebze size sağlıksız bir bebek-yemek ilişkisi olarak geri döner.
Kendi gurmenizi siz daha iyi tanırsınız ama küçük gurmelerin bazı “Anne artık yeter!” deme yoları vardır.
● Bebeğiniz mama sandalyesinde geriye doğru eğiliyorsa
● Kaşığı uzattığınızda ısrarla kafasını çeviriyorsa
● Kaşığı uzattığınızda ağzını açmıyorsa
● Yemeğiyle/kaşıkla oynamaya başladıysa Muhtemelen yemeğe devam etmek istemiyordur.
Bebeğinize yutması için yeterli zamanı vermeye de dikkat edin. Bebeğiniz ağzındakini henüz yutmadıysa da aynı tepkileri verebilir. Zaman tanıyarak birkaç kere daha denemekte fayda var.
Hangi ayda hangi gıda verilmeli?
Bebeğinize her meyve sebzeyi veremezsiniz, her ne kadar besleyici olursa olsun. Bebeğe ek gıda başlanması bir süreçtir ve zaman alır. Bunun iki önemli nedeni vardır: Bebeklerde yiyeceklere karşı oluşabilecek alerjik reaksiyonlar ve sindirim sistemlerinin gelişmemesinden kaynaklanan gaz ve benzeri sorunlar. Örneğin elma ve şeftali birinci aşama bir meyvedir, altı aylık bebekler için güvenli bir ek gıdadır. Baklagiller ve yumurta sarısı ikinci aşama besinlerdendir; İlki gaz sorunu yaratabilir, ikincisi alerjik bir besindir. Yumurtaya 7. ay itibariyle, kurubaklagillere ise 8.ay bitimiyle başlayabilirsiniz. Yumurtanın beyazını ise 10-12 aydan önce vermemelisiniz. Bu yüzden bebeğinize verebileceğiniz yiyecekleri birinci aşama ve ikinci aşama yiyecekler ayrımına dikkat ederek seçmelisiniz.
Bebeğinizi beslerken size kolaylık sağlamak ve rehber olmak amacıyla yiyecekler birinci aşama ve ikinci aşama yiyecekler olarak iki gruba ayrılmıştır.
Sütü kesmeli miyim?
Anne sütü ya da formül mamayı bebeğiniz bir yaşına gelinceye kadar kesmemelisiniz. Bebeğiniz bir süre daha yediği besinlerin tüm besleyici unsurlarından faydalanamayacaktır. Sindirim sistemi yeterince gelişmiş değildir ve besinlerin içerdiği vitamin mineral gibi besleyici unsurların tam olarak emilimini sağlayamaz. Üstelik bebeğinizin beslenmesini çeşitlendirmeniz zaman alacaktır. Oysa anne sütünde onun ihtiyacı olan tüm besleyici unsurlar vardır ve sindirmesi de çok kolaydır. Üstelik bebeğiniz sıvı ihtiyacının büyük bölümünü hala anne sütü ya da formül mamadan karşılar. Ek besinle birlikte bebek süt almaya devam ettiği sürece, anne süt sağma işlemiyle fazla sütünü stoklayabilir ve sütün azalmasına engel olabilir.
Aylar içinde yavaş yavaş anne sütü /formül mamayı azaltın. Örneğin 9 aylık bir bebek artık günde 1-2 tam öğün ek gıda tüketiyor olmalıdır. Gene de unutmayın ki her bebek bu süreci farklı yaşayacaktır. Aylara göre örnek menüler sadece ortalama bir çocuk için düzenlenmiştir ve sizin çocuğunuzun tercih ve ihtiyaçları bundan farklı olabilir. Daha çok ek gıda ya da daha çok süt tercih ediyor olabilir. Sadece beslenmesine yetecek miktarda anne sütü tükettiğinden emin olun ve ek gıdaya teşvik etmeye devam edin.
Püre yemiyor, ne yapmalıyım?
Öncelikle sakin olun! İlk günden bir tabak sebze püresini midesine indireceğini sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Küçük gurmelerin ek gıdayla tanıştıkları ilk günler keşifle, tat ve dokuya alışmakla geçer. Bu çok eğlenceli ve heyecan verici süreci kendiniz ve bebeğiniz için bir stres kaynağına dönüştürmeyin.
Bebeğiniz sebze püresini ağzında çeviremiyor ve yüzünü buruşturuyorsa moraliniz bozulmasın. Yutmaya çalışırken başlayan bir iki öksürük sizi korkutmasın. Bunlar yeni bir dünyaya atılan ilk adımların tatlı sancılarıdır. O buruşmuş suratın hemen bir fotoğrafını çekin ve tarihe o anı not düşün, Gurme Bebek’te bizlerle paylaşmayı da ihmal etmeyin!
İşte birkaç öneri:
Her bebeğin ek gıdaya alışma süreci ve zamanlaması farklıdır. Eğer zorlanıyorsa bu yeni dünyaya alışması için zaman tanıyın. Bebeğinizi yemeğe zorlamayın, onun zamanlamasına ve tercihlerine saygı gösterin. Etrafın ve bebeğinizin birazcık kirlenmesinden bir zarar gelmez. Sebze püresine dokunmasına, koklamasına ve tadını almasına izin verin. Yemiyorsa işi duyulara bırakın, biraz oynasın ve keşfetsin.
Mama sandalyesinin altına bir örtü sererek temizleme işini kolaylaştırabilirsiniz. Oturabiliyorsa bir mama sandalyesi edinin ve yemek sofrasında size eşlik etmesine izin verin. Böylece yemek yeme ritüeli ile tanışacak ve zaman içinde alışacaktır.
Sebze püresinin pütürleri sıkıntı yaratıyorsa ilk günler mikserden iyice geçirip vermeyi deneyin. Eğer sebzeyle başladıysanız muhallebiyi deneyebilir ya da tam tersini yapabilirsiniz. Verdiğiniz ek gıdanın kıvamını inceltin, unutmayın bebeğiniz sıvı beslenmeye alışık.
Su vermeli miyim?
Ek gıdaya başladığınızda her 3 saatte bir sunarak, bebeğinize su içirme denemelerine de başlayabilirsiniz. Böylece zamanla içtiği su miktarı artar ve azalan sütten kaynaklanan sıvının yerini alır. Yemekten önce verilen su karnın şişmesine ve yetersiz beslenmeye neden oluyor. Dolayısıyla çocuğunuza suyu yemek sonrasında vermenizde fayda var. Su tüketimi kuşkusuz her çocuğun yaşına, cinsiyetine, kilosuna, boyuna ve aktivite düzeyine göre değişiyor. Vücutta normal sıvı dengesinin korunması için alınması gereken sıvı gereksinimi vücut yüzeyine, harcanan kaloriye ve hatta mevsime göre değişir.
Ortalama olarak:
• 6 -12 ay arasında: 30-100 cc
• 1-3 yaş arasında: 300-600 cc
Çocuğunuzun bezinin ıslaklığını ya da tuvalete gitme sıklığını takip edin. Çocuğunuzun yeterli su tüketip tüketmediğini anlamanın en pratik yolu bu. Eğer çocuğunuz 2 saatte bir tuvalete gidiyorsa, idrarın yoğunluğu normalse, bu çocuğunuzun vücudunda yeterli su olduğu anlamına gelir. Bebeklerde ise günde 5-7 bez harcanması vücutta yeterli su olduğunun önemli bir göstergesidir.
Kendi kendini besleme (Baby Led Weaning) yaklaşımı nedir?
Özellikle son zamanlarda sıkça duyduğumuz bu yöntem bir nevi bebeğinizin kendi kendini beslemesi yöntemi. Yavaş yavaş ek besinler yemeğe başlayan bebeklerinizin başında bekleyip, yiyeceklerini siz ağızlarına vermeyin. Bunun yerine diş ve damak yapısına uygun ek gıdaları küçük parçalara ayırarak bebeğinizin önüne koyun ve kendi kendine yemesine izin verin. Bu yöntemle bebeğiniz neyi ne kadar yiyeceğini kendisi ayırt edebilir ve bu da daha sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinmesine neden olur.
Ek gıdaları bebeğinize püre şeklinde vermenize gerek kalmadan bebeğinizin önüne koyduğunuz zaman, hem bebeğiniz kendi kendine yeme becerisini geliştirir hem de siz, her öğünde elinizde kaşıkla başında beklemek zorunda kalmadan rahatlıkla ihtiyacı olan besinleri minik gurmenize verebilirsiniz.
Bu yöntemi uygularken hatırlanması gereken bir konu da işin size düşen kısmı. İş sadece bebeğinizin önüne yiyeceği koymakla bitmiyor. Bebeğiniz gıdaları yerken onu gözlemlemeli ve yadıma ihtiyacı olduğundana neyi ne şekilde yemesi gerektiğini ona göstermelisiniz.
Bebeğim benim yardımım olmadan yemekte zorlanıyorsa ne yapmalıyım?
Bu yöntemi denerken bebeğinizin zorlandığını gözlemlerseniz bebeğinize biraz zaman tanımanızda fayda var. Öncelikle sevdiği ve yutması kolay besinler vererek bebeğinizin alışma sürecini kolaylaştırabilirsiniz. Fakat her bebekte bu yeme sistemine alışma süresi değişiklik gösteriyor. Bu konuda sizin de sabırlı olmanız gerekir. Bu dönemde bebeğiniz yiyeceklerin şekillerini inceler, tatlarını anlamaya çalışır. Bu çok olağan bir durumdur. Zaman içerisinde kendi yeme şeklini geliştirdikçe yaşadığı zorluklar da giderek azalır ve siz de yiyeceklerin çeşitliliğini alışma sürecine paralel olarak genişletebilirsiniz.
Bebeğime yiyecekleri püre şeklinde vermeli miyim?
Eğer bebeğiniz ek besinlere 6 aydan sonra başladıysa katı gıdalarla kolaylıkla başa çıkabilir. Onları kavrayıp kendi kendine ağzına götürebilecek beceriye sahiptir. Fakat ek gıdalara 4-6 ay arasında başlandıysa bebeğiniz kendi başına beslenmekte oldukça zorlanır ve püre şeklinde besinlere ihtiyaç duyabilir. Fakat bebeğinizin bu yönteme alışması zaman alıyorsa, önüne konulan yiyecekleri yere atma gibi durumlar söz konusuysa ve bebeğiniz önüne konulanları yemediği için alması gereken besin değelerini alamıyorsa o zaman parmak besinleri vermeyi kesmeden, püre şeklinde gıdalarla bebeğinize yardımcı olabilirsiniz. Ama bunu bir alışkanlık haline getirmeden, sadece yöntemi uygulamaya başladığınız zamanla bebeğin alışma süreci aralığında tutmak önemli.
Bu yöntemin bebeğime faydaları nelerdir?
Kendi kendine besleme yöntemi bebeğinizin gün içerisinde pişirdiğiniz yemeklere alışması ve aile içi yeme düzenine katılması açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca bu yöntem minik gurmenin anne sütü alırken edindiği çiğneme alışkanlığını kendi kendine pekiştirmesi ve yemek istediği gıdaları kendi seçmesi açısından da oldukça geliştirici. Bu yöntemi deneyen birçok anne tecrübelerine dayanarak bebeklerinin yemek seçmediğini ve önüne koyulan hemen hemen her şeyi yediklerini söylüyor. Fakat tabi ki bu durum her bebekte farklılık gösterebilir. Ancak bebeğinizin yemek seçmeyen bir birey olması için ilk adımı kendi kendine besleme yöntemiyle atabilirsiniz.
İlk 6 ay sadece anne sütü, daha sonra ek besinlerle devam etmek çok önemli. Anne sütü harikalar dahi yaratsa 1 yaşına kadar sadece anne sütü ile beslenenen bir bebek, sağlıklı büyümeye devam etse de 6.-12. Ay arasında başarması gereken bazı şeyleri atlamış olarak büyür. Bu da beslenme becerilerinin gelişimini etkiler.
6. Aydan itibaren giderek artan mikarlarda ek besinlerin alınması, bu besinlere ait damak lezzetinin geliştirilmesi, beyinde bir lezzet kütüphanesinin oluşturulması ve giderek artan katılıkta besinleri çiğneme ve yutma becerilerinin geliştirilmesi gerekir. Bu becerilerin kazanılması için kritik periyodlar 6-12 ay arasıdır. Öğürmeden pütürlü besinleri yutabilmek için 5-6-7. aylar; Isırma, çiğneme, yutma becerisini kazanmak için 8-9-10. aylar ideal aylardır.
İlerleyen yaşlarda iştahsızlık ya da iştahsızlık olarak algılanan problemlere bağlı büyüme yetersizliği yaşayan çocukların en önemli nedeni bu 2. 6. Aylık dönemdeki kritik periyodların atlanmış olmasıdır. Isırmayı, çğnemeyi, yutmayı öğrenemeyen, damak lezzeti geliştirmemiş bir bebeği 1 yaşında yediremezsiniz. Bunları öğrenmesi 1 yaşından itibaren çok daha zor olur. Çünkü 1 yaşından itibaren çocuğun tepkileri ortaya çıkar.
1 yaşından itibaren bebeklerde boy ve kilo artışı çok azalır, ayda 1 cm boy 100-150 gr. kilo artışı olur. Ancak zekasının çalıştığını, algıladıklarını sentezleyip geri verdiğini daha fazla görmeye başlarsınız. Bazı numaraları yutmamaya başlar, ikna edilmesi artık daha zordur. Tercihlerini dayatmaya başlar. Bu yüzden beslenme becerilerinin öğretilmesi 1 yaşından sonraya kalmamalıdır.
İştahsızlığın ülkemizdeki en önemli nedenlerinden biri, çocukların 1 yaşına kadar bebek gibi algılanıp sıvı, pütürsüz, yarı katı-yarı sıvı, özellikle blendırdan geçirilen besinlerle beslenmesidir. İdealinde blendır, bir eve hiç girmemelidir.